Krampen

Wanneer een spier hard aanvoelt, zou deze spier wel eens verkrampt kunnen zijn. De spier, of eigenlijk de spiervezels van die spier, zijn dan allemaal onwillekeurig aangespannen. Deze situatie is duidelijk verschillend aan de situatie waarbij sprake is van een stijve spier. Spierstijfheid ontstaat meestal na een te lange of een al te intensieve belasting van de spieren. Wanneer men gespannen is, of wanneer men langdurig in eenzelfde houding zit of werkt, kan men ook stijve spieren krijgen. De pijn ontstaat dan vaak veel subtieler, waardoor de oorzaak moeilijker is te achterhalen. Spierstijfheid duidt vaak op het feit dat men die spier daaraan voorafgaand te weinig heeft gebruikt. Dus door die spier iets vaker te gaan gebruiken, zou men in het vervolg stijfheid in die betreffende spier kunnen voorkómen. Maar de verharding van een spier, die zo typerend is voor een toestand waarbij die spier is verkrampt, is minder duidelijk in verband te brengen met omgewoonte in het gebruik van die spier. Bovendien is er bij kramp in een spier ook duidelijk sprake van een veel intensievere vorm van pijnbeleving dan het geval is bij spierstijfheid.

Bij een verkrampte spier is overigens wel een storing aanwezig in de elektrische stabiliteit van het sarcolemma. De gebruikelijk toestand van ontspanning die na een toestand van inspanning in spiervezels dient te ontstaan, blijft dan achterwege. Waardoor die storing precies wordt veroorzaakt, is onduidelijk. Maar mogelijk heeft dat te maken met het zweet wat mensen als gevolg van een lichaamsactiviteit produceren. Als het lichaamsvocht en/of de in het lichaam aanwezige natriumchloride onder een minimum-niveau belanden, zou de kramp wel eens een automatisch gevolg kunnen zijn. Door de kramp is een tijdlang iedere verdere activiteit uitgesloten. En daarmee zou de kramp dan een veiligheidsklep zijn tegen het kwijtraken van nog meer vocht en/of nog meer natriumchloride.

Iemand waarbij kramp in het bovenbeen vóórkomt, zal dat als erg vervelend kunnen ervaren, want spierkramp in het bovenbeen kan een zeer pijnlijke ervaring zijn. Dit vanwege de onprettige samentrekkingen van de spieren in het bovenbeen. Mensen waarbij bijvoorbeeld kuitkramp vaak vóórkomt, hebben nogal eens de gewoonte om te weinig te drinken. Onder omstandigheden waarin dit qua omgevingstemperatuur niet zo verstandig is, kan daardoor een tekort aan vocht in het lichaam ontstaan. Als dergelijke mensen ook de gewoonte hebben om zeer voorzichtig met de zoutpot om te gaan, zou dat bij die betreffende mensen sneller tot spierkramp kunnen leiden. Maar kuitkramp treedt bij sommige mensen vooral op tijdens de slaap. Het niveau van lichaamsactiviteit is dan laag. Dus waarom treedt kuitkramp bij hen dan juist in de nacht op? Mogelijk heeft dat te maken met nachtzweten. Sommige mensen die normaal niet of nauwelijks zweten, doen dat van tijd tot tijd tijdens de nachtrust wel. Men zal de verkrampte kuitspieren overigens gemakkelijk kunnen ontspannen, namelijk door de tenen richting de knieën naar zich toe te gaan trekken.

Aangezien wandelen en/of hardlopen in warm en zonnig weer vaak voor vochtverlies zorgen (veel zweten door zon en warmte en te weinig drinken), wordt kramp vaak ook onder de hitteaandoeningen geschaard. Als het lichaam dan een tekort aan natrium oploopt, kunnen er onwillekeurige spiersamentrekkingen (dus kramp) ontstaan.

Kramp kan ook worden veroorzaakt door vermoeidheid, maar ook wel door een verwonding aan een spier. Ook bij kou en vochtige omstandigheden treedt kramp vaak op, bijvoorbeeld tijdens een vermoeiende zwemles in een bad waarin de temperatuur van het water te laag is.

Spierkrampen op zich zijn over het algemeen van vrij onschuldige aard. Maar als men deze frequent ervaart, lijkt het wel aanbeveling te verdienen om met deze klacht de huisarts eens te gaan consulteren. Want er kan zich dan best wel eens een onderliggend probleem voordoen. Te denken valt bijvoorbeeld aan de ziekte hypoparathyreoïdie. Dit hormoon speelt een rol bij het controleren van het niveau van twee essentiële stoffen in het lichaam, namelijk van calcium en van fosfor. Het lage niveau van (actief) parathyreoïdhormoon veroorzaakt het dalen van het calciumniveau en het stijgen van het fosforniveau in het bloed.

Het verschijnsel dat de spieren in een orgaan verkrampen doet zich ook voor in de maag. Maagkrampen kunnen zich zowel bij een lege, als bij een volle maag voordoen. En ze gaan vaak gepaard met gasvorming en met diarree of obstipatie. Als de maag zich niet goed aanpast aan de hoeveelheid of het soort eten dat erin vóórkomt, gaan de spieren in de maag verkrampen. Ook kunnen zich krampen in de maag voordoen als er vergif in de maag terecht is gekomen. Voilá een nuttige bescherming van de maag tegen eventuele vergiftiging.

Krampen kunnen zich ook vóórdoen in de belangrijkste spier van het menselijk lichaam, namelijk in het hart. Dit soort krampen kunnen een signaal van het hart zijn dat er te weinig zuurstof in het bloed aanwezig is. Als er te weinig zuurstof in het bloed aanwezig is, is dat natuurlijk een levensbedreigende situatie. Maar van de andere kant kan die situatie ook levensreddend zijn, als er tenminste een zeer adequate reactie van de betreffende patiënt op volgt. Een ander voorbeeld van hevige krampen die zich ergens in het gebied van de buik kunnen vóórdoen, zijn de krampen die zich vóórdoen bij cholelithiasis, oftewel 'galsteenkoliek'. Vanwege het gevaar van het ontstaan van cholecystitis is ook dit een zeer nuttig lichaamssignaal. Als geen aandacht aan cholecystitis zou worden geschonken, dreigt er ondermeer gevaar voor een perforatie van de galblaas. Dus ook hierbij heeft de eventuele kramp die men waarneemt een uitermate nuttige functie.

Hevige krampen, of spasmodische samentrekkingen, in de buik kunnen ook te maken hebben met problemen die in verband staan met de appendix. Meestal zijn die krampen een gevolg van een ontsteking in een orgaan (zoals de blinde darm) die niet op tijd is behandeld. De appendix kan dan open gaan barsten, met peritonitis als vervelend gevolg. Als je peritonitis hebt, zullen je buikspieren verkrampen als er hard op de onderbuik wordt gedrukt. De huisarts zou dit gegeven wel eens kunnen gaan gebruiken bij het diagnosticeren van een eventuele peritonitis.

Mocht men een zeer ernstige soort krampen bij iemand tegenkomen, dan moet men er terdege rekening mee houden dat de krampen bij die persoon wel eens te maken zouden kunnen hebben met de invloed van bepaalde zenuwgiffen. Vooral in oorlogsgebieden moet men daar op beducht zijn. Een feit waar men bij de waarneming van het plotseling ontstaan van heftige krampen bij mensen ook terdege op beducht moet zijn, is een vergiftiging met bepaalde plantendelen. Het is wat dat betreft erg oppassen voor onder andere de volgende planten: de Blauwe monnikskap; de Bolderik; de Gevlekte Aronsklerk; de Wolfskers; de Waterscheerling; de Brem; het Lelietje-van-dalen; het Peperboompje; het Bilzekruid; de Goudenregen; en natuurlijk het Vingerhoedskruid. Het is al met al niet verantwoord om zomaar planten (of plantendelen) te gaan eten, die men niet kent.

Omdat kramp ook kan wijzen op magnesiumdeficiëntie, kan het helpen om een magnesiumtablet in te gaan nemen. Ook kan het dan helpen om eens een glas tonic of een glas bitterlemon te gaan drinken. Deze dranken bevatten kinine, wat een verminderende invloed heeft op krampen (met name op nachtelijke kuitkrampen).

Bij het feminiene deel van de mensheid komen krampen voor die als dysmenorroe bekend staan. Deze krampen treden op als het lichaam van de vrouw overgaat tot afstoting van het baarmoederslijmvlies. Dit vindt alleen plaats als er geen bevruchting van het ovum in de 'tuba uterina' heeft plaatsgevonden. De uterus wordt hierdoor voorbereid voor de nidatie van een bevrucht eitje op een later moment. Na de menstruatie wordt het endometrium namelijk weer opgebouwd voor de daarop volgende ovulatie. Ook de ovulatie op zich gaat overigens met krampen gepaard. Deze ovulatiekrampen kunnen van milde aard zijn, maar soms veroorzaken ze ook vrij heftige pijnen. Andere krampen die slechts bij vrouwen vóórkomen, zijn de krampen die er voor dienen om de volgroeide en/of de niet-volgroeide vruchten die op zeker moment in de uterus vóórkomen, uit te stoten. Het is zondermeer duidelijk dat ook dit zeer nuttige krampen zijn.

Bij een voetbalwedstrijd ziet men regelmatig dat bepaalde voetballers door kuitkramp tijdelijk niet verder kunnen. Er is dan een onbalans in de betreffende spier aanwezig. De spier is in dat geval uitgedroogd of overbelast. Daardoor zijn dan de ontspanningssignalen in de spier verzwakt geraakt. Via het ruggenmerg lopen er zenuwen, die de kuitspier een seintje kunnen geven om te ontspannen, of om samen te gaan trekken. Ze staan ook in contact met sensoren in de spier. De sensoren bestaan uit vezels die door de spier lopen. Ze registreren voordurend de toestand van de spier en ze sturen bijvoorbeeld een bericht als deze zich moet ontspannen. Wanneer voetballers tijdens de wedstrijd de gelegenheid krijgen om voldoende te drinken, zal dit probleem zich minder vaak voordoen. Als voetbaltrainer weet men dat het gevaar voor spierkramp zich wel eens zal kunnen gaan voordoen. Namelijk als de voetballers hevig zweten en niet bijtijds gaan drinken, en of niet zorgen voor inname van wat extra natrium bij gevaar voor hyponatriëmie.

N.B. Het eten van meloenen kan ook een oorzaak zijn van diarreeproblemen. Dat kan ten eerste komen door de fructose die er in grote mate in aanwezig is. Krijgt men grote hoeveelheden van deze stof binnen, dan kan dat voor maag- en darmproblemen zorgen. Zo kan men last krijgen van een opgeblazen gevoel, maar ook van kramp en/of van diarree. Ten tweede kan dat komen door de ziekteverwekkers die in vrij grote hoeveelheden op de schil van meloenen aanwezig zijn. En die bij het snijden van de meloen met het vruchtvlees ervan in aanraking komen.

N.B. Op een webpage over de gezondheidseffecten van melksuiker op deze website, staat informatie over de krampen die specifiek door deze voedingstof bij sommige patiënten kunnen worden veroorzaakt.

Vóór u besluit om een tip (die op deze website staat vermeld) te gaan opvolgen, dient u eerst de veiligheidsadviezen te lezen. Klik daarvoor op deze link.