Kanker

De medische aanduiding voor kanker is: 'neoplasma malignum'. Dat is een nieuwe, kwaadaardige en ongeconroleerde groei van weefsel in een deel van het menselijk, of dierlijk lichaam. Normaliter delen de menselijke cellen niet ongecontroleerd. Is dat wel het geval, dan spreekt men van kanker. Hierbij delen de cellen zich zonder dat zij daartoe een signaal van het lichaam hebben gekregen. Dit verschijnsel wordt veroorzaakt door mutaties in het DNA van de cellen.

Kanker is een verzamelnaam voor meer dan 100 ziekten, met één gemeenschappelijke eigenschap: een onbeheerste deling van lichaamscellen. Kanker ontstaat niet ineens. Vaak is het een langdurig en ingewikkeld proces. Voordat de ziekte zich ontwikkelt moeten veel veranderingen in de cel plaatsvinden. Dat kan jaren, soms zelfs tientallen jaren duren. Daarom is kanker een ziekte die naar verhouding veel ouderen treft.

Als cellen de stopsignalen van het lichaam negeren en als zij het immuunsysteem, dat het probeert te stoppen, ontwijken, kan de groei van cellen gaan woekeren. Ze kunnen dan een kankergezwel gaan vormen. Zolang die kankergezwellen relatief klein zijn, kunnen zij na ontdekking worden weggesneden. Maar als zij de kans krijgen om flink door te groeien (te woekeren), kunnen de kankercellen ervan in het omliggende weefsel gaan binnendringen.

De kankercellen kunnen zich vervolgens via het bloed verspreiden. Zelfs tot in nieuwe weefsels die ver van de initiële tumor af liggen. Ze kunnen daar dan nieuwe tumoren vormen. Deze tumoren worden uitzaaiingen genoemd. Ze vormen zich in een proces wat metastase*) wordt genoemd en dat met name tijdens de nacht blijkt plaats te vinden.

De verspreiding van kanker wordt tot op zekere hoogte gestuurd door de hormonen, die in een dagelijks ritme door het lichaam worden afgescheiden. Als de cellen zich eenmaal zijn gaan delen en zich via het bloed zijn gaan verspreiden, zijn er onvoldoende mogelijkheden ter behandeling van de kanker over. Wel is er een kans om de woekerende cellen met melatonine te bestrijden. Door lichttherapie zou men de hoeveelheid in het bloed aanwezige melatonine 's nachts kunnen verhogen, hetgeen de activiteit van de kankercellen kan remmen. Bovendien blijken de kankercellen in de nacht niet alleen actiever te zijn, maar ook vatbaarder voor therapieën die hun DNA aantasten. Zoals chemo- en radiotherapie.

Bekende risicofactoren voor het ontstaan van kanker zijn onder anderen: veel en lang in de zon vertoeven, het hebben van overgewicht en de aangewende gewoonte om te gaan roken. Er zijn nog meer van dit soort risicofactoren. Teveel alcohol innemen vergroot bijvoorbeeld ook het risico op het ontstaan van kanker. Zelfs het risico op het ontstaan van verschillende soorten kanker. Hoe meer men drinkt, hoe hoger het risico wordt. De risico’s van alcohol en roken versterken elkaar ook nog eens.

Kan een tumor uit zichzelf weggaan? Ongeneeslijk zieke kankerpatiënten genezen wel eens 'spontaan'. Niet zelden begint de genezing dan na een zware infectie te hebben meegemaakt. Aangezien een infectie het afweersysteem stimuleert, werd de suggestie geopperd dat het afweersysteem op eigen kracht een kankergezwel kan opruimen. Mocht men toevallig door een bepaalde ziekte met koorts worden geconfronteerd, dan zou men er, in die gedachte goed aan doen de koorts niet teveel te onderdrukken. Dit omdat de theoretische mogelijkheid bestaat dat door de koorts de kankercellen worden opgeruimd. Er zijn in ieder geval aanwijzingen dat koortsremming, door de inname van paracetamol, nadelig is voor de immuunrespons. Door kanker maakt het lichaam overigens stoffen (cytokines) aan die de lichaamstemperatuur, net als bij koorts, ook doen verhogen.

*) Ongeveer 2/3 van alle sterfgevallen door kanker is het gevolg van metastasering van primaire kwaadaardige tumoren ergens anders in het lichaam. Om specifiek iets meer over tumoren te weten te komen, klikt u op de link tumoren.