Flauwvallen

Op 19-jarige leeftijd moest ik tijdens een stage bij een fermier in la douce France eens handmatig een aantal pakken hooi in een schuur optassen. Ik kreeg daarbij hulp van een Joegoslavisch sprekende collega. Ik moest hem bij dat werk aansturen, omdat mijn werkgever niet wist hoe hij dat in die vreemde taal voorelkaar moest krijgen. Enfin, zo goed en zo kwaad als het ging, lukte het mij wel. Maar op zeker moment had hij mij blijkbaar toch niet helemaal goed begrepen, want hij bracht toen twee pakken hooi tegelijkertijd naar boven toe, in de schuur. Toen hij daar goed en wel was aangekomen, viel hij echter flauw neer. Geen wonder natuurlijk, na een dergelijke zware lichamelijke inspanning. Nadat ik bij hem was aangekomen, gaf ik hem enkele meppen in zijn gezicht. En vervolgens 'ontwaakte' hij wonderwel. Hij blij, ik blij! Want wat moest ik anders zo gauw doen om hem weer bij zijn positieven te krijgen.

Ik maande hem daarna aan om het wat rustiger aan te doen. Maar ik was wel wat geschrokken van dit voorval. Want stel je voor dat hij daar het leven had gelaten. Daar boven op die hooitas. Dan had ik mij wel wat schuldig gevoeld. Maar goed hij was weer bij kennis gekomen. En ik moest er nu maar wat op toezien dat hij niet weer opnieuw zichzelf door zijn grote dadendrang in de problemen zou gaan werken. 'Maar was het wel normaal dat hij daar slechts door zijn fanatieke werkwijze was flauw gevallen?', dacht ik nog even. 'Had dit niet met hartproblemen bij hem te maken?' Ik wist dat niet! Maar gelukkig was het werk onderhand zover gevorderd, dat ik besloot het eerst maar een tijdje aan te zien. Het was immers evident dat hij wel een tijdlang onverantwoord hard had gewerkt.

'Het zou syncope kunnen zijn', wist ik. 'Maar wat is dat precies?', dacht ik vervolgens. Syncope bleek in het normale taalgebruik gewoon 'flauwvallen' te worden genoemd. 'Maar hoe gevaarlijk is het? Daar moest ik wel eens zien achter te komen', bedacht ik mij.

Wel nu: 'flauwvallen' komt omdat de hersenen van mensen tijdelijk minder bloed krijgen toegevoerd. Het manifesteert zich in eerste instantie als duizeligheid, gevolgt door een verlies van het bewustzijn. Dit doet zich vooral voor wanneer mensen een tijdlang op hun benen staan. Het bloed zal zich dan door de werking van de gravitatiekracht naar de buik en de benen verplaatsen. Er komt dan minder bloed in het hart terecht. En de bloeddruk zal daardoor gaan dalen. Als gevolg daarvan vernauwen zich de bloedvaten in de buik en de benen. En het hart zal daarop gaan reageren door sneller te gaan werken. Met als gevolg dat de bloeddruk weer gaat stijgen. Maar als de bloedvaten zich bij een dalende bloeddruk niet gaan vernauwen, zal het hart langzamer gaan pompen. Met als gevolg dat het hart onvoldoende bloed naar de hersenen pompt. Met soms als gevolg dat men flauwvalt.

Door nu in de situatie dat men zich duizelig voelt worden te gaan zitten, of eventueel te gaan liggen, komt er weer voldoende bloed in het hart en vervolgens in de hersenen terecht. Daardoor zal men als vanzelf weer bij kennis komen. De meppen die ik de Joegoslaaf in zijn gezicht had gegeven, zullen hem dan ook waarschijnlijk niet echt eerder bij kennis hebben doen komen. Wel zal ik zelf daardoor eerder in de gaten hebben gekregen dat hij ondertussen alweer bij kennis was gekomen. Toen hij duizelig begon te worden, is hij er bij gaan zitten. En waarschijnlijk juist door die natuurlijke reactie op zijn duizeligheid, is hij weer bij kennis gekomen. Mijn bijdrage daarin heeft waarschijnlijk nauwelijks een rol gespeeld. Wel is het feit dat ik hem na afloop tot bedaren heb gemaand, van invloed geweest op het feit dat hij daarna niet weer opnieuw flauwviel.

De medische term voor flauwvallen is syncope (uitspraak: sin-co-pee). De duizeligheid die men hierbij ervaart manifesteert zich niet alleen met een licht gevoel in het hoofd, maar ook met de gewaarwording van zwarte vlekken voor de ogen. Ook zal men dan een soort zoemend geluid in zijn oren gaan horen. En bovendien zal men er opvallend bleek gaan uitzien. Ook zal men overmatig gaan transpireren en onpasselijk gaan worden. En na afloop zal men ook nog een tijdlang ongebruikelijk moe kunnen blijken te zijn. Bij het flauwvallen van mensen ziet men die mensen vaak slap in elkaar zakken. Maar dat is niet altijd het geval. Soms ziet men die mensen ook verstijven. Of men ziet bij hen gedurende korte tijd spiertrekkingen optreden, waardoor men de foutieve conclusie zou kunnen gaan trekken dat die bepaalde persoon een aanval van epilepsie heeft. Mensen die zijn flauwgevallen hebben trouwens een kenmerkend langzame polsslag. Flauwvallen is verder te herkennen aan een niet-ritmisch patroon van schokken en algehele slapte van het lichaam. Minder dan 10 schokken pleit sterk voor flauwvallen, terwijl meer dan 20 schokken pleit voor epilepsie.

Flauwvallen van mensen kan overigens meerdere oorzaken hebben. Soms overkomt dit mensen bijvoorbeeld enkel en alleen bij het zien van bloed. Dit wordt veroorzaakt door een algehele bloedvatverwijding als gevolg van stimulatie van een bepaalde hersenzenuw. Namelijk van de nervus vagus. Hierdoor zal de bloeddruk tijdelijk sterk kunnen gaan dalen. Toeschouwers bij een ongeluk vallen vaak flauw, vooral als ze erg gevoelig zijn, of als ze emotioneel betrokken zijn bij iemand die gewond, of gedood, is geraakt. Shock kan worden verward met een flauwte* bij patiënten die klagen over duizeligheid en die snel het bewustzijn verliezen. Iemand die flauwgevallen is, zal echter vrij snel weer uit de bewusteloze toestand vandaan komen. De betreffende persoon hoeft geen spoedzorg te krijgen. Wel is het van belang die persoon, met een kussentje omder de voeten, in stabiele zijligging te leggen.

Uit het volgende aanvullende rijtje mogelijke oorzaken van flauwvallen kan men gewaar worden dat het niet altijd meevalt om de ware oorzaak van flauwvallen aan te duiden:

• een essentiële bloeddrukverlaging
• een tekort aan zout in het bloed
• een te warme leefomgeving
• een te grote vermoeidheid door overmatige inspanning
• een tekort aan ijzer in het bloed
• een tekort aan vocht in het lichaam

* Als men een flauwte voelt aankomen, moet men gaan liggen. En wel met de benen omhoog. Bijvoorbeeld met de voeten op èèn of twee stoelkussens. Of als dat bezwaarlijk is, op een stoel of iets dergelijks gaan zitten, met het hoofd tussen de knieën.

P.S. Als iemand schokt bij een wegraking, wordt doorgaans alleen aan epilepsie gedacht. Maar dit kan beslist ook bij flauwvallen vóórkomen. Hoewel de frequentie van het aantal schokken dan geringer zal zijn.

Vóór u besluit om een tip (die op deze website staat vermeld) te gaan opvolgen, dient u eerst de veiligheidsadviezen te lezen. Klik daarvoor op deze link.