Zoutinname

Het is maar al te goed bekend dat men tegenwoordig vaak teveel zout met het voedsel binnenkrijgt. En dat dit niet echt goed is voor onze gezondheid. En het is ook goed bekend dat men er op bedacht moet zijn dat men zich, wat de consumptie van zout betreft, nog meer in acht zal moeten gaan nemen dan men soms al doet. Maar het is misschien minder goed bekend dat men hier bij het ouder worden nog extra aandacht aan moet gaan schenken. Bovenmatig zoutgebruik kan een aantal vervelende consequenties hebben. Zoals onder andere het feit dat er daardoor teveel vocht in het lichaam gaat ophopen. En dat men daardoor zwaarder van gewicht wordt. En men er daardoor ook onnodig opgezwollen gaat uitzien. De chemische formule van het zout, wat wij bij de voedselbereiding gebruiken, is NaCl. Daaraan ziet men dat ons keukenzout zowel uit natrium als uit chloride bestaat. Het massapercentage van het natrium daarin is: 40. Dat betekent dat wanneer er in voedsel 1 gram natrium zit, er 2½ gram zout in aanwezig is. Het is vooral het eerste chemische element wat bij overconsumptie van zout zo'n kwalijke rol speelt. Want het is het natrium in zout wat de oorzaak is van de zo welbekende kwaal: hypertensie. En daarmee de vergrote kans op hart- en vaatziekten. Nu wordt natrium ook wel weer in bepaalde mate uit het lichaam afgevoerd, maar dan is in feite het kwaad reeds geschied. Natrium wordt overigens niet alleen via de urine uit het lichaam verwijderd, maar ook in belangrijke hoeveelheden via het zweet.

Zonder dat men het vaak beseft, is aan bereid voedsel meestal al vrij veel zout toegevoegd. Extra zout op het eten strooien moet dus uit den boze zijn. Maar waar men wat dat betreft vooral op moet letten, is dat er aan sausen gewoonlijk ook een flinke hoeveelheid zout is toegevoegd. Door sausen op het eten te deponeren, krijgt men als vanzelf ook onnodig veel extra zout binnen. De gewoonte om sausen bij het eten te gebruiken, is dus wat dat betreft een verkeerde gewoonte. Een andere verkeerde gewoonte is wat dat betreft de gewoonte om veel snacks te eten. Heel veel snacks, vooral de snacks die men bij partijtjes zo vaak voorgeschoteld krijgt, zijn snacks van de hartige soort. Door de wijze waarop het eten van snacks dan min of meer aan mensen wordt opgedrongen, krijgt men onnodig veel zout binnen. Dat is dus een verkeerde gewoonte. Een gewoonte die zo is ingesleten, dat deze moeilijk is te veranderen. Edoch!

Een andere zeer slechte gewoonte, met name hier in Nederland, is het snoepen van drop. In drop zit veel zout! Met name ook in zoete drop. Het feit dat zoete drop zoveel zout bevat, is iets wat men zich vaak niet realiseert. Dat komt mede doordat het zout in zoete drop, door de zoete smaak van die betreffende drop, wordt verhuld. Hoewel drop slecht is voor de bloeddruk, is het zout dat erin zit niet alleen de boosdoener. Voor de bloeddruk is met name het stofje glycyrrhizine, dat er ook in voorkomt, van negatieve betekenis. Dit is een bestanddeel van een extract van de zoethoutwortel. En het bevindt zich niet alleen in drop, maar ook in bepaalde soorten thee. Zoals bijvoorbeeld in zoethoutthee. Door het eten of drinken van een te grote hoeveelheid drop of zoethoutthee kan men veel vocht vasthouden en daardoor kan de bloeddruk stijgen. In zoete drop zit dus niet alleen veel zout, maar ook nog eens relatief veel glycyrrhizine. Het is dan ook zaak om in ieder geval zo weinig mogelijk van die vermaledijde drop tot zich te gaan nemen. En nog liever helemaal geen! De meest effectieve wijze waarop men dat kan doen, is het überhaupt nalaten van de aanschaf van drop. Bij de poging om de dropconsumptie te minimaliseren 'scheelt dat een slok op een borrel'. Als men dan ook nog 'stevig genoeg in de schoen staat' om alle drop die men krijgt aangeboden zonder mankeren te weigeren, zal men de dropconsumptie als oorzaak van een te hoge zoutinname, kunnen elimineren.

En waar men wat het vermijden van een te hoge zoutconsumptie ook voor zou moeten zorgen, is dat men zo weinig mogelijk maaltijden binnenkrijgt die fabrieksmatig zijn bereid. Want bij de bereiding van dat voedsel wordt over het algemeen nogal kwistig van de zoutpot gebruik gemaakt. Zout wordt in die situatie niet alleen gebruikt om de betrekkelijk slechte smaak van dat voedsel te maskeren, maar ook om de houdbaarheid te verbeteren. Als men niet de goede gewoonte heeft om gewoontegetrouw bijna altijd zelfbereid voedsel tot zich te nemen, dan zit men wat de zoutiname betreft meestal 'aan de verkeerde kant van de medaille'.

Wat het conserveren van voedsel betreft, het is een welbekend feit dat zout een verduurzamende werking heet. Niet voor niets wordt bijvoorbeeld in de visserijwereld als vanouds zout aan de gevangen haring toegevoegd. Anders is de kans groot dat de haring reeds bedorven is voor men deze wil gaan opeten. En dat men er om die reden ziek van wordt. De Nederlandse gewoonte om haringen op rauwe wijze te eten, is slechts door die toevoeging van zout goed verantwoord. Maar dat feit doet ons wel realiseren dat het eigenlijk geen goede gewoonte is om zoute haringen te eten, want door die gewoonte krijgt men ook weer als vanzelf onnodig veel zout binnen. Om zichzelf door eigen toedoen niet in de verleiding te brengen tot het eten van zoute haring, is de kortste klap het kopen van zoute haring volledig achterwege te laten.

Een belangrijke bron van zout is ook de vele kaas die doorgaans door ons als Nederlanders wordt genuttigd, hetzij op brood; hetzij bij een aantal populaire gerechten als pizza; hetzij bij het eten van de vele verschillende pastagerechten. Een gewoonte die uit de Zuid-Europese landen 'naar ons land is komen overwaaien'. Nu kan men, als men dat voor de eigen gezondheid nodig acht, over gaan schakelen op het eten van zoutarme kaas. Dat is goed mogelijk! Maar ja, men wil toch ook graag wel een beetje van het voedsel wat men binnenkrijgt weten te genieten. Dus wat kan men doen om de zoutinname door middel van de kaasconsumptie te beperken en om tegelijkertijd toch zoveel mogelijk van het eten van kaas te genieten? Dat dilemma is voor veel mensen gemakkelijk op te lossen. Namelijk door ten eerste minder vaak voor kaas als broodbeleg te gaan kiezen; door ten tweede minder plakjes kaas op een enkel sneetje brood te gaan leggen en door ten derde een minder grote hoeveelheid geraspte kaas op de pizza, of op de pastagerechten te gaan strooien.

Als men op zondagen in een Chinees-restaurant komt, kan men het verschijnsel waarnemen dat daar over het algemeen opvallend veel mannen rondhangen. Mannen die staan te wachten op het moment waarop hun bestelling voor een afhaalmaaltijd aan hen wordt overgeleverd. Van de echtgenoten van de Nederlandse vrouwen wordt tegenwoordig geëist dat ook zij hun aandeel verrichten in het verzorgen van een warme maaltijd. Maar de vraag is wel of die echtgenoten zich er dan niet wat al te gemakkelijk van afmaken. Daaraan zal men grote twijfels moeten hebben. Want zorgen die mannen met deze manier van doen wel voor een gezonde maaltijd voor hun gezin? Dat is de grote vraag! Het is bekend dat Chinees eten vaak niet alleen weinig groenten bevat en nogal vet is, maar dat het vaak ook erg veel zout bevat. Dat komt niet in het minst door de vele saus wat veel Nederlanders erop deponeren. Dit alles tezamen levert geen gezonde aanrader op voor het eten van een Chinese maaltijd. Een ander nadelig punt van Chinese maaltijden is dat deze ook nog eens betrekkelijk vaak met de opmerkelijke Chinese smaakmaker Ve-tsin op smaak zijn geprobeerd te maken. En dat is nu eenmaal niet zo'n leuk goedje. Omdat het lijkt te kunnen gaan zorgen voor achtereenvolgens: hoofdpijn; migraine, hypertensie, astma, hartkloppingen, eczeem, slapeloosheid, allergieën en hyperactiviteit. Let wel: dat lijkt zo te zijn! Maar omdat hiervoor nog onvoldoende wetenschappelijk bewijs is, moet men daar in eerste instantie nog geen harde conclusies uit trekken. Ve-tsin is een smaakversterker die in de wetenschappelijke literatuur wordt aangeduid met de naam: mononatriumglutamaat, het welbekende E-nummer: E621. Deze zogenaamde hulpstof wordt overigens ook geregeld met de volgende benamingen op de voedselverpakkingen aangeduid: gistextract; 'gehydroliseerde proteïne' en MSG. Door het gebruik van al die verschillende benamingen voor één en het zelfde voedseladditief lijkt men in de voedingsindustrie opzettelijk een rookgordijn rond het gebruik van dit product te willen oprichten. Niet alleen in Chinees eten wordt Ve-tsin als smaakversterker gebruikt, maar ook in heel veel andere producten. Zoals bijvoorbeeld in chips of in pakjes gedroogde soep. De bijwerkingen van dit additief zijn bij sommige mensen zo duidelijk, dat men de combinatie van samenhangende symptomen die dit additief lijkt te veroorzaken, met een specale naam is gaan betitelen. Namelijk met de naam: 'Chinees-restaurant-syndroom'. Als de maaltijden die in Chinese restaurants worden geserveerd werkelijk tot dit syndroom zouden kunnen lijden en als die maaltijden werkelijk te weinig groenten; teveel vet en teveel zout bevatten, moet men zich terdege gaan afvragen of het wel zo verstandig is om dergelijke restaurants te gaan bezoeken. Bij het streven de hoeveelheid zout die men binnenkrijgt te gaan beperken, zou alleen dat argument al voldoende reden kunnen zijn om dit soort restaurants te gaan mijden.

En dan de soep: dat is een andere grote bron van zoutinname. Een bron van zoutinname die vaak een schijnbaar onmisbaar onderdeel van vele menu's blijkt te zijn. Aan het eten van soep kleeft een zekere mate van distinctie. Vandaar dat het bij een diner, wat annex is aan officiële gelegenheden, ook eigenlijk altijd wel op tafel staat. Toch is dat om meerdere redenen in feite een ongezonde gewoonte. Niet alleen vanwege het feit dat dit soort maaltijden, door het tot zich nemen van soep, zondermeer als copieuze maaltijden moeten worden beschouwd. Maar ook omdat het de maag van de betreffende lekkere eter vaak zodanig doet uitzetten, dat het deze min of meer de lust ontneemt om verder nog volop van de maaltijd te genieten. Maar het meest vervelende feit van het eten van soep, is wel dat het vrijwel altijd teveel zout bevat. Vooral als de soep is bereid met behulp van één of meer zakjes gedroogde soepmix. En als men dan eenmaal van die zoute soep heeft gegeten dan smaakt het erop volgende warme gerecht beslist minder goed. Tenminste zolang dat niet eveneens met flink wat zout op smaak is gebracht. Kortom als men de soep in de ban zou doen, zou men weinig missen. En voor het overige zal men dan op die wijze meer van de andere gerechten kunnen weten te genieten, zonder de eigen gezondheid hiermee al te zeer met bovenmatige zoutinname te gaan belasten.

Nu wij hieraan voorafgaand stil hebben gestaan bij enkele specifieke effecten van de gewoonte van het eten van soep, is het bijna onontkoombaar om ook even stil te staan bij de gewoonte om bij het bereiden van voedsel gebruik te maken van blokjes gedroogde bouillon. Voor een ieder die zelf ooit een bouillondrank heeft gemaakt, is het maar al te duidelijk dat dit veel minder sterk gezouten smaakt dan de bouillondrank die met behulp van bouillonblokjes is gemaakt. Bouillondrank welke van bouillonblokjes is gemaakt, bevat al gauw een dubbele hoeveelheid zout in vergelijking met de zelfgemaakte bouillonvarianten. Nu kan men als ware keukenprinses (of als ware keukenprins) natuurlijk zelf bouillon gaan maken, maar die moeite zal velen al gauw teveel worden. Daarom is het ook om deze reden en dus niet alleen vanwege het vele zout wat zondermeer al in soep aanwezig is, eigenlijk maar beter om bij het diner het eten van soep te gaan overslaan.

Om de inname van natrium te verminderen en om bij het koken van aardappelen toch nog van zout gebruik te kunnen maken, kan men tegenwoordig ook gaan kiezen voor een keukenzout waarbij het natrium deels door kalium is vervangen. Bijvoorbeeld door gebruik te maken van: 'JOZO Light zout' of van 'LoSalt met jodiumtoevoeging'. Wat de hoeveelheid natrium betreft die men in dat geval met het eten binnenkrijgt, scheelt dat beduidend. Hoewel men bij dat effect natuurlijk wel rekening moet houden met het feit dat men 'sowieso' bij het afgieten van de aardappelen ook reeds een deel van het zout, wat men op zeker moment op de aardappelen heeft gedaan, weggiet. De chemische formule van het kaliumzout, wat door de meeste mensen qua hun gezondheid wel in beperkte mate bij de voedselbereiding kan worden gebruikt, is KCl. Bij een vrij rigoureuse vervanging in het eten van NaCl door KCl moet men er echter wel op bedacht zijn dat men wel voldoende jodium (Jo) zal moeten binnenkrijgen. Door al te rigoureus gebruik te gaan maken van 'JOZO Light zout' of van 'LoSalt met jodiumtoevoeging' loopt men anderzijds weer gevaar dat men met Jo-intoxicatie wordt geconfronteerd. En dat moet men beslist niet te licht opvatten. Jo-intoxicatie kan de gezondheid in ernstige mate aantasten.

Wanneer men tegenwoordig in een net verbouwde supermarkt komt, staat men vaak verstelt van de grootte van het schap met allerhande verschillende soorten zakken met chips. Dat wil zeggen zakken met in olie of vet gebakken dunne aardappelschijfjes. Aan de omvang van het schap wat in supermarkten aan dit product wordt gespendeerd kan men als argeloze gezondheidsfreak gemakkelijk gewaar worden dat er door de gemiddelde supermarktklant regelmatig een betrekkelijk grote voorraad van dit soort gemaksvoedsel wordt aangeschaft. En dat is voor die supermarktklant ongetwijfeld een verkeerde manier van doen. Niet alleen omdat het eten van aardappelchips algauw een niet te stoppen gewoonte wordt en men er dus min of meer aan verslaafd raakt, maar ook omdat men er daardoor algauw een teveel aan voedingstoffen binnenkrijgt. Vooral wanneer men tijdens de er op volgende maaltijd niet goed rekening houdt met de extra caloriëen die men met het eten van die zogenaamde potatochips heeft binnengekregen. Maar een ander groot nadeel van het oppeuzelen van de inhoud van een zak potatochips is het feit dat men ook daardoor ongewenst te veel zout binnenkrijgt. Vooral als men er meer dan een zeer kleine portie van opeet. Wat de grootte van de porties betreft is het overigens een zeer kwalijke zaak dat de kleine zakjes chips van weleer zo langzamerhand in supermarkten heel decadent zijn ontaard in enorme grote balen chips voor meerdere personen. Dat lijkt op zich misschien geen probleem te zijn, maar één van de bijkomende gezondheidsnadelen van het kopen van dat soort grote zakken chips is wel, dat er vaak ook grotere hoeveelheden van overblijven dan van kleinere zakjes chips. Ook dat aspect zet, op een later moment, weer aan tot extra momenten waarop men van die chips gaat eten. En als gevolg daarvan tot extra momenten waarop men in feite teveel zout binnenkrijgt.

Wat de zoutinname betreft, is het kortom van groot belang om onverbloemd de waarheid te vertellen. Want 'het is een waarheid als een koe' dat de 'ongezouten waarheid' over de overconsumptie van zout op niets anders dan de waarheid berust.

Als je meer zout binnenkrijgt dan dat je lichaam je lief is kun je hier behoorlijke hoofdpijn van krijgen. Je zult dan last kunnen krijgen van een kloppende hoofdpijn. En dat kan uiteraard behoorlijk hinderlijk zijn. Bij een veel te hoge zoutinname zal men met name in de slapen pijn gaan ervaren. Het lijkt erop dat dit te maken heeft met een osmotisch effect, welke dan een hypertone druk veroorzaakt,

Vóór u besluit om een tip (die op deze website staat vermeld) te gaan opvolgen, dient u eerst de veiligheidsadviezen te lezen. Klik daarvoor op deze link.