Gezondheidsklachten door spierknopen

Min of meer in het middelpunt van een pijnlijk (oppervlakkig gelegen) lichaamsgebied van mensen, bevindt zich soms een zogenaamde spierknoop. Wanneer iemand op een dergelijke spierknoop zou gaan drukken, zou men een vervelende pijn kunnen gewaarworden. Een pijn die kan uitstralen naar een betrekkelijk groot lichaamsgebied er omheen. Aan een spierknoop ligt een plaatselijke verharding ten grondslag. Een verharding in zowel het spierweefsel, als wel in het bindweefsel. Men noemt dit een knoop omdat het om een verdikt gedeelte gaat. Net zoals dat bij het nodium van een stengel van een blad het geval is. En ook omdat het aanvoelt als een kleine, halfronde en vaste massa. De bundel spiervezels, waarin zich de spierknoop bevindt, kan bij palpatie van het betreffende lichaamsgebied, over andere bundels van spiervezels heen en weer worden geschoven. Men kan zich dat inzichtelijk maken door zich voor te stellen dat er bij een touwslagerij, in één van de bundeltjes garen waarvan men een touw slaat, een flinke verdikking aanwezig is. Een verdikking die naderhand in het uiteindelijk in elkaar gedraaide touw, als een plaatselijke verharding nog duidelijk voelbaar en waarneembaar is. En die bij betasting over de andere bundeltjes touwvezel heen en weer kan worden geschoven.

Datgene wat wordt bedoeld met het woord spierknoop is eigenlijk een soort energiecrisis in de spier. Op die bepaalde plek is de spier samengetrokken. En daardoor is de spier ingekort en verdikt. De inkorting op de ene plek in de spier, rekt de spier op een andere plek op. Dit voelt aan als een kabel of streng. De samentrekking (verdikking) zorgt ervoor dat het omliggende bindweefsel gaat compenseren. Er komt spanning op de spier en het gebied eromheen te staan. En hiermee trekt het ook aan de aanhechting van de spier met het bot. De spier verliest daardoor ook een deel van zijn kracht. Dit tekort aan energie veroorzaakt pijn en het beïnvloedt het zenuwstelsel. De doorbloeding in dit gebied is door dit alles minder prominent aanwezig.

Een spierknoop wordt onder invloed van de Engelse taal, ook wel eens een "triggerpoint" genoemd. In analogie dus met het punt waar vanuit men de trigger overhaalt. Maar ook in analogie met het punt waar vandaan het startschot wordt afgevuurd. Men spreekt in feite voluit van Myofasciale Triggerpoints. Dat wil zeggen: in de spiervezels voorkomende spierknopen. Een Triggerpoint is een spierknoop die klachten veroorzaakt in het omringende lichaamsgebied, zoals uitstralende pijn en beperkte bewegingsvrijheid. Bij veel mensen met (chronische) pijnklachten zijn triggerpoints aanwezig. De oorzaak van die bepaalde pijn wordt regelmatig niet herkend en ze wordt daardoor ook niet als zodanig behandeld.

Bij pijnklachten die te maken hebben met de aanwezigheid van een triggerpoint, gaat het om een opvallend pijnlijk punt in een veel groter en vreemd gevoelig gebied. Een punt dus waaruit de invloed zich, vanuit het centrum van het omliggende gebied, eigenlijk niet alleen als een doffe pijn manifesteert, maar ook als een zekere mate van stijfheid. Het pijnlijke punt doet zich voor in de gedaante van een knoop met ongeveer de grootte van een erwtje. Een spierknoop is in feite een toestand van permanente tonus in een klein gedeelte van een spier. Door de toestand van permanente tonus verkorten de spiervezels op die betreffende plaats. Vandaar het ontstaan van de spierknoop in die spiervezels. Deze spierknoop (de triggerpoint) zal lang niet zo gemakkelijk tot relaxatie komen als in de situatie zoals men die gewoon is bij een normale spierkramp. Dat is ook de reden van het gegeven dat, in spieren waarin zich triggerpoints bevinden, de normale ontspanningsoefeningen veel minder goed tot spierrelaxatie leiden dan het geval is bij spieren waarin zich geen triggerpoints bevinden.

Door het verkorten van het bundeltje spiervezels, waarin de triggerpoint aanwezig is, wordt ook de spier verkort. Dat veroorzaakt een stijf; zwaar en vermoeiend gevoel in die spier. En de betreffende spier wordt daardoor in zijn bewegingen beperkt. In een triggerpoint is de bloedcirculatie ook verslechterd en dat heeft o.a. weer tot gevolg dat de afvalstoffen zich ophopen. De voordurend aanwezige tonus, in de spier waarin een triggerpoint aanwezig is, heeft ook invloed op de aanhechting van de spieren aan de pezen. En op de aanhechting van de pezen aan de gewrichten. De functie van de gewrichten wordt daardoor eveneens belemmerd.

Triggerpoints zijn door het toepassen van bepaalde massagetechnieken best wel met enige kans op succes door een fysiotherapeut te behandelen. Ook zal een fysiotherapeut zijn cliënt kunnen aanleren om te proberen ze door zelfmassage te behandelen. De meest kansrijke behandeling van triggerpoints bestaat echter uit een behandeling waarbij, door een daartoe geschoolde fysiotherapeut, de triggerpoints met een zeer dunne en steriele, naald worden aangeprikt. Door het aanprikken van de triggerpoints zullen de spiervezels, als in een reflex, nog meer gaan verkrampen. Direct daarna (ofwel enige tijd later) zal de betreffende spier, als reactie daarop de hiermee nagestreefde vorm van relaxatie weten te bereiken. Om zo veel mogelijk spiervezels binnen de triggerpoint los te gaan maken, beweegt de fysiotherapeut de naald daarna een tijdje op en neer. De behandelingstechniek welke hieraan voorafgaand staat beschreven, wordt 'dry-needling' genoemd, dit vanwege het feit dat er hierbij geen vloeistof in het lichaam wordt geïnjecteerd, zoals bij andere medische behandelingen wél met gebruikmaking van naalden gebeurt. Het aanprikken van de triggerpoints veroorzaakt in eerste instantie dus, dat de betreffende spiervezels zich binnen de triggerpoint even kortdurend samentrekken. Als men hierbij een vervelende pijn vanuit het triggerpoint naar het omliggende gebied voelt uitstralen, weet men dat de fysiotherapeut bij de behandeling op de juiste plaats heeft gezeten. Die pijn is gelukkig slechts van korte duur. En de beknelling van de zenuwen en de bloedvaten, die het pijnlijke gevoel bij deze kwaal veroorzaakten, wordt daarmee opgeheven. De pijn die hierbij wordt gevoeld is overigens geen echte pijn. Ze lijkt meer op een elektrisch schokje van een schrikdraad. Maar de overeenkomst hiervan met een wespensteek is nog groter. Alhoewel deze pijn wel in veel mindere mate wordt ervaren dan bij een wespensteek het geval is.

Spierknopen blijken bij familieleden soms op één en dezelfde plaats in het lichaam voor te komen. Het komt overigens ook voor dat er meerdere triggerpoints bij iemand aanwezig blijken te zijn, vooral wanneer men last heeft van stijve spieren. In veel gevallen loopt men lang met deze kwaal om, voor er uiteindelijk een behandeling plaatsvindt. Dat komt omdat het voor de betreffende mensen veelal lang onduidelijk blijft wat de oorzaak van hun probleem is. Vooral wanneer de symptomen van hun probleem niet gauw genoeg in verband worden gebracht met de aanwezigheid van triggerpoints. Zoals dat bijvoorbeeld het geval kan zijn bij stijfheid; bij evenwichtsproblemen; bij verdoofde lichaamsdelen; bij hangende oogleden; bij oogproblemen en bij bepaalde buitengewone gevoelssensaties.

De achterliggende oorzaak van het ontstaan van triggerpoints in het lichaam, moet men zoeken in zowel fysieke stress als in psychische stress. Door die stress zal men de spieren van het lichaam niet altijd op de meest juiste manier kunnen gebruiken. Het komt zelfs voor dat de spieren aan te weinig activiteit bleken te worden blootgesteld bij mensen die niet de goede gewoonte hadden om, buiten het werk om, voor enige lichaamsbeweging te gaan zorgen. De diepere achtergrond van de aanwezigheid van triggerpoints in het lichaam kan echter ook te maken hebben met een val, of met een ongeval, welke die mensen eens hadden meegemaakt. De kans dat men met het lichamelijke ongemak te maken krijgt, dat als triggerpoint bekend staat, is overigens vooral groot wanneer men een al te fanatieke vorm van lichaamsbeweging uitoefent. Ofwel wanneer men een al te snelle trainingsopbouw ondergaat. Door de hyperactiviteit in de spiervezels, waarvan dan sprake is, zal de betreffende spier moeite hebben om tot relaxatie te komen.

De behandelingsmethode die als triggerpoint-therapie bekend staat, gaat na afloop vaak gepaard met een merkwaardige lichamelijke vermoeidheid. Een vermoeidheid die soms enkele dagen nadien pas op zijn hevigst is. En omdat die vermoeidheid gepaard gaat met een surplus aan afvalstoffen in het bloed, is het zaak om voor enige extra lichaamsbeweging te zorgen. Tenminste zolang die merkwaardige vermoeidheid voortduurt. Wanneer men niet of te weinig beweegt, kunnen afvalstoffen niet op voldoende wijze worden geëlimineerd. Er blijven daardoor teveel afvalstoffen in het lichaam achter. Het verwijderen van een surplus aan afvalstoffen uit het lichaam, wordt ook bevorderd door ervoor te zorgen dat men flink wat extra water tot zich neemt. Doet men dat in mindere mate, dan zou men misselijk kunnen gaan worden. Voelt men zich na een 'dry needling-behandeling' misselijk worden, dan is dat een signaal dat men te weinig water heeft gedronken. Mogelijk helpt het om op dat moment alsnog zo gauw mogelijk even flink wat water te gaan drinken. De afvalstoffen kunnen dan zo snel mogelijk alsnog uit het lichaam worden verwijderd.

Een nadeel van de therapie die 'Dry-Needling' wordt genoemd, is dat men vaak dagenlang op een behandeling door een daarin gespecialiseerde fysiotherapeut moet wachten. Dat betekent in de praktijk dat men ook nog dagenlang met de klachten moet rondlopen die met triggerpoints in verband staan. Daarom zal men als patiënt behoefte hebben aan een therapie die men zelf, of die een eventuele partner, eenvoudig even kan toepassen. Die therapeutische mogelijkheid is er wel degelijk, namelijk in de vorm van het kortdurend uitoefenen van een lichte vorm van druk op de in de spier aanwezige triggerpoint.

Mocht men last hebben van één of meerdere triggerpoints op de rug en wil men die zelf door het uitoefenen van enige druk gaan behandelen, dan kan men daar zelf natuurlijk niet goed bij. Maar gelukkig, er is wel een mogelijkheid om dit toch zelf te doen. Namelijk door een tennisbal in een lange sok, of pantykniekous, te stoppen. En door vervolgens die sok met de bal erin via het schouder achter de rug te laten hangen. Wanneer men dan met die bal ruggelings tegen een ruwe muur gaat staan en de bal daar over de rug, ter plaatse van het triggerpoint heen en weer rolt, zal men zelf voor verlichting van die vermoeiende pijn kunnen gaan zorgen.

Wanneer men door een val vrij lang achterelkaar niet meer op de beide schouders kan liggen slapen, zal men noodgedwongen op de buik, of op de rug moeten gaan liggen. Als men in die situatie grote moeite heeft om op de buik te gaan liggen slapen, resteert slechts de mogelijkheid om op de rug te gaan liggen slapen. Dat gaat goed, zolang men dan tenminste geen pijn bij de uiteinden van de schouderbladen ervaart. Is dat wel het geval, dan kan het zijn dat men daar door het vele liggen op de rug, ter plaatse één of meer spierknopen heeft opgelopen. Door die spierknopen zal men dan niet meer goed op de rug kunnen blijven liggen. Dit probleem komt vaak in de nanacht naar voren. Op een moment dat men eigenlijk nog niet goed is uitgeslapen. Nu kan het zijn dat men dan zogenaamde doorligplekken heeft ontwikkeld. Het voorkomen van dit soort doorligplekken wordt in medische kringen 'decubitus' genoemd.

Decubitus ontstaat door langdurige druk op de huid op één en dezelfde plaats. Door deze druk beschadigt de huid en het onderliggende weefsel. Dit kan leiden tot roodheid van de huid, hetgeen een milde vorm van decubitus betreft. Maar het kan ook leiden tot diepe wonden, bij een zeer ernstige vorm van decubitus. Decubitus ook wel doorliggen genoemd, ofwel 'een drukplek'.

Maar de pijn die aan decubitus doet denken, kan ook door spierknopen komen. Een dergelijke verwarring is snel gemaakt, want men kan nu eenmaal niet echt gemakkelijk bij zichzelf op de rug kijken. Als dat wel zou kunnen, zou men eenvoudig even kunnen checken in hoeverre er sprake is van een bepaalde roodverkeuring van de huid op de rug. Of erger, in hoeverre er reeds sprake is van doorligplekken op de rug.

Heeft men geen symptomen die op decubitus zouden kunnen wijzen, dan heeft men dus waarschijnlijk last van spierknopen op de rug. Spierknopen kunnen ook vrij pijnlijk zijn, vooral als ze er al wat langer zitten. Gelukkig is er voor spierknopen wel een goede remedie aanwezig. Zie hierboven!

Let op: Als men 'triggerpoints' heeft is dat duidelijk heel iets anders dan wanneer men een zogenaamde triggerfinger heeft. Voor informatie over een triggerfinger kan men klikken op de link triggerfinger.

Vóór u besluit om een tip (die op deze website staat vermeld) te gaan opvolgen, dient u eerst de veiligheidsadviezen te lezen. Klik daarvoor op deze link.