Proprioceptie

Proprioceptie is het zintuiglijke systeem dat verantwoordelijk is voor het waarnemen van de positie en de beweging van ons menselijk lichaam. Proprioceptieve waarneming verschaft het individu daarmee informatie over ons eigen lichaam, zoals de stand, de beweging en de tonus van de ledematen, de gewrichten en de pezen, het gevoel van 'zwaarte' in sommige lichaamsdelen, en de vermoeidheid of de alertheid van de spieren.

Het proprioceptieve zintuig controleert de bewegingen van ons lichaam en zit in alle spieren, pezen en gewrichten. Het zintuig vertelt de hersenen in welke richting ons lichaam draait, hoe het beweegt en hoe ons lichaam is gepositioneerd ten opzichte van de ruimte en van andere dingen, of van mensen. Naast proprioceptie is onze lichaamsgewaarwording afhankelijk van ons evenwicht en ons zicht. Wanneer een van deze drie uitvalt, kunnen de andere daarvoor compenseren. Bij volledig verlies van de proprioceptie is dat echter erg lastig.

Dankzij de proprioceptie van mensen weet men hoe de positie van het lichaam is. En ook weet men daardoor waar de armen en de benen van ons lichaam zich bevinden. Of ons lichaam scheef staat, voorover hellend is. Ofwel dat ons lichaam plat ligt, dan wel rechtop staat, dan wel op de kop staat. Proprioceptie is samenvattend het vermogen van ons lichaam om te weten hoe het in de ruimte is georiënteerd.

Ook weet ons lichaam door proprioceptie waar de rand van ons bed zich bevindt. Bijna nooit zullen mensen hierdoor bijvoorbeeld uit bed blijken te vallen. Ook al slaapt men, men weet hierdoor onbewust waar de rand van het bed zich bevindt. Mensen die op zeker moment wel uit bed vallen, slapen vaak op een zogenaamde bedtopper. Dat komt omdat de rand van een bedtopper niet stevig genoeg is om altijd duidelijk de rand van het bed aan ons lichaam te kunnen aangeven. Om verwonding door nachtelijk vallen te voorkómen, zou men dan een valmat naast het bed kunnen leggen. Maar in de praktijk zou daarmee het vóórkomen van een nachtelijke val wel eens tegen kunnen vallen, omdat een dergelijke valmat op zich ook een struikelobject voor half-slapende mensen kan zijn.